Biznes to nie tylko przychody 

Myślenie, że biznes tworzy się tylko po to, żeby zarabiać pieniądze, powinno zniknąć ze szkół zarządzania i narracji medialnej. 

Tak właśnie etykę w budowaniu wizerunku marki postrzega Artur Nowak Gocławski, współzałożyciel i prezes grupy ANG SA, szef Fundacji Nienieodpowiedzialni, z którym na temat zrównoważonego rozwoju rozmawiali Jolanta Zdrzałek, dyrektor zarządzająca Sustainable Brands oraz Kuba Sito, dziennikarz i konsultant biznesowy, ekspert komunikacji. 

– Mamy problem ze zrozumieniem podstawowych wyzwań biznesu – mówi Artur Nowak Gocławski. Większość przedsiębiorstw myśli o biznesie wyłącznie jako źródle zysku i sposobie na znalezienie pieniędzy. A to powoduje brak równowagi. Może oznaczać, że jeżeli zarobimy za dużo, to może zniszczymy kawał lasu lub sprzedamy komuś coś, czego nie potrzebuje. Ten oportunizm towarzyszy nam od dawna. Dzisiaj mamy dostęp do informacji, trudno nie widzieć, jakie są rzeczywiste wyzwania stojące przed biznesem. Co więcej – mamy świadomość i narzędzia, wiemy co i jak należy zrobić. Nie ma więc dzisiaj żadnego wytłumaczenia dla nas, przedsiębiorców, jeśli nie będziemy się zachowywać w sposób odpowiedzialny. Myślenie, że biznes zakłada się tylko po to, żeby zarabiać pieniądze, powinno po prostu zniknąć ze szkół zarządzania i narracji medialnej… Kiedy przed laty tworzyliśmy pierwszy program rozwoju ANG, nazwaliśmy go „Strategią radości”. W taki, wówczas nietypowy, sposób odpowiedzieliśmy na pytanie – po co jest biznes?  Dziś już wiemy, że powinien on pełnić rolę służebną. Dobrze to pokazuje przykład notariusza, do którego z założenia czujemy zaufanie. Nierzadko nawet podpisujemy w jego kancelarii akty, których wcześniej nie czytaliśmy. Właśnie w taką stronę powinien pójść cały biznes czymkolwiek się zajmuje, niezależnie od tego, czy oferuje produkty finansowe, czy też sprzedaje lodówki. Niestety, zaufanie bardzo trudno zbudować, znacznie łatwiej jest je stracić. Wystarczy, że pojawi się w ktoś, kto je zniszczy. 

Pokazuje to, że odpowiedzialność wyrażana przez realizację zasad sustainability to znacznie więcej niż dbałość o środowisko, z czym kojarzone jest to pojęcie. Tworząc nowy produkt, musimy jasno określić, jakie spełnia potrzeby, czy ma godziwą cenę. A to z kolei nasuwa pytanie, czy przypadkiem za tą rozsądną ceną nie kryje się praca dzieci lub kobiet wykorzystywanych w niewolniczy sposób. Jeżeli z kolei chcemy coś wyprodukować z drewna, warto najpierw sprawdzić, czy nie pochodzi ono z Puszczy Białowieskiej… Inna kwestia dotyczy tego, czy kosztem naszej efektywności nie są zaniżone pensje pracowników? O zrównoważonym biznesie możemy mówić tylko wtedy, gdy wszystkie te warunki zostaną spełnione. Słowem – prawdziwe zrównoważenie wynika z sieci powiązań, doboru kontrahentów, współpracy z organizacjami społecznymi.

W przypadku zrównoważonej marki wartość dostarczana konsumentowi, musi być dodatnia w każdym aspekcie, nie będąc kompromisem pomiędzy dostarczeniem oczekiwanej wartości a generowaniem strat na przykład w obszarze degeneracji środowiska czy też polityki zatrudnienia. 

Innym wymiarem równowagi jest integralność w biznesie. Dobrze ilustruje to przykład przedsiębiorcy, który w świetle kamer zakłada wielką fundację i zbiera audytorium autorytetów, choć jeszcze niedawno w niegodziwy sposób zachował wobec swoich pracowników. Ważne, by media wykazały większą wrażliwość na to, co dzieje się za kurtyną i potrafiły pokazać niespójność tego, co nazywamy wartościami na papierze, a tym, czym kierujemy się w praktyce biznesowej. Co więcej – warto być przyzwoitym od początku. Trudno zaakceptować zasadę: trzeba najpierw zarobić duże pieniądze, by w pewnej chwili powiedzieć: „OK, od teraz jesteśmy odpowiedzialni i nikt nie powinien pamiętać nam tego, co robiliśmy wcześniej.” 

Nie zapominajmy, że fundamentem wszystkiego są wartości. Tak więc transformacja musi się najpierw odbyć w naszych głowach. Biznes sam z siebie nie będzie chciał być zrównoważony, przecież tworzą go ludzie. Trzeba pamiętać, że świat nie dąży do uporządkowania. Wręcz przeciwnie. Entropia rośnie niejako w sposób naturalny, a biznes ma skłonność do tego, żeby być w kontrze do równowagi. Prawdziwą przemianę musi więc rozpocząć transformacja liderów. Zapewne nie od razu szefowie dużych organizacji przejdą na słoneczną stronę drogi, ale to właśnie oni mogą w wyrazisty sposób wpływać na rzeczywistość. Niewątpliwie potrzebujemy dziś liderów odpowiedzialnych za swoich współpracowników, gotowych do przejęcia przywództwa, którzy nie mówią, że nie zaangażują się w przemiany, ponieważ nie muszę tego robić i nie oczekują tego akcjonariusze. Za mało mówi się o potrzebie służebnego przywództwa – szefów firm rozumiejących, że to biznes powinien być kluczową siłą procesu transformacji, która musi jest procesem i nie nastąpi z miesiąca na miesiąc, ani z roku na rok.